Wipo türkçesiyle Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü, uluslararası düzende fikri mülkiyet haklarının korunmasını sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgüttür. İngilizce World Intellectual Property Organization kelimelerinin kısaltılmış halidir. 1967 yılında Birleşmiş Milletlerin özelleşmiş bir örgütü olarak kurulmuştur.
Örgütün Kuruluşu
Wipo’nun tarihi 1880’li yıllara dayanmaktadır. İlk olarak 1883 yılında “Sınai Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Paris Sözleşmesi” imzalanmıştır. Bundan 3 yıl sonra ise “Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesi” imzalanmıştır.
Bu iki sözleşmenin de temel konusu fikri mülkiyet haklarının ülkeler düzeyinde korunmasının sağlanmasıdır. Gelişen süreçte bu sözleşmeleri imzalayan taraflar 1960 yılında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü ismini almıştır. 1974 yılında ise Birleşmiş Milletlerin tüm üyelerinin tanıdığı bir uluslararası bir organizasyon haline dönüşmüştür. Türkiye bu örgüte 12 Şubat 1976 tarihinde katılmıştır.
Kuruluş Amacı
Fikri mülkiyet hakları, iktisadi değer taşıyan fikri emek ürünlerinin yaratılması ile doğmaktadır. Telif hakları ve Sınai mülkiyet hakları olmak üzere ikiye ayrılır. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü, 1800’li yıllardan beri bu fikri emek ürünlerinin uluslararası düzeyde korunmasını amaçlamıştır.
Faaliyetleri ile fikri mülkiyet hukukuna ilişkin hakların tüm üye ülkeler nezdinde korunmasını kolaylaştırmaktadır. Bu amaçla ülkeler ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği içinde bulunur. Fikri mülkiyet haklarına ilişkin anlaşmalar hazırlar. Hazırladığı anlaşmaların yürürlüklerini kontrol eder. Bugün Wipo, 17 sınai mülkiyet ve 8 telif hakkı anlaşması ile toplam 25 anlaşmanın koordine ve yürütülmesinden sorumludur.
Wipo neler yapar ?
Saydığımız amaçlar doğrultusunda kanun çalışmaları ile hukuki ve teknik konularda üye ülkelere yardım eder. Fikri mülkiyetin uluslararası düzeyde korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan tüm faaliyetleri gerçekleştirir. Ayrıca uluslararası standartlaştırma ve tescil faaliyetleri gibi çalışmalar da gerçekleştirir.
Yanlış bilinenlerden birisi de Wipo’nun sadece domain uyuşmazlıklarına ilişkin olarak faaliyet gösterdiği hususudur. Makalede de belirttiğim üzere sadece domainden kaynaklanan uyuşmazlıklar değil telif hakkı ve patent, endüstriyel tasarımlar ile ticari markalar ile sırlarına ilişkin tüm konularda faaliyet göstermektedir.
Örneğin Wipo, Madrid protokolü kapsamında bu anlaşmaya dahil olan ülkelerde ve tercih ettiğiniz ülkelerin kanunlarınca markanızın tescil edilmesini sağlayabiliyor. Yani uluslararası marka tescil başvurusu yapılabiliyor. Özellikle Avrupa’da ihracat yapan firmalar bulundukları ülkede ilgili markanın tescilinin olmasını şart koşmaktadır. Bunun sebebi o ülkede ihracatı yapılan ürüne ait marka ile ilgili bir uyuşmazlık söz konusu olduğunda sorumluluklarının doğmasıdır. Bu bağlamda uluslarası marka tescili için TPE’ye başvurulup Madrid protokolü kapsamında tescil işlemleri gerçekleştirilebiliyor.
Sonuç olarak Wipo sadece domainden kaynaklı uyuşmazlıklarda değil, tüm fikri mülkiyetle alakalı alanlarda faaliyet gösteren uluslararası bir kuruluştur.
Wipo Soru – Cevap
Wipo’ya başvurmak için mutlaka avukata ihtiyacım var mı ?
Hayır bireysel başvuru yolu da açıktır.
Madrid Protokolü Uyarınca Uluslararası Marka Tescil Başvurusu için ne yapmalıyım?
Doğrudan Wipo’ya yapılan başvurular başvurucuya geri iade ediliyor. Türkiye’den yapılacak başvuruların TPE’ye yapılması onun vasıtasıyla gönderilmesi gerekiyor.
Uluslararası Marka Tescil Başvuru Ücreti Ne Kadar?
Ücretlere ilişkin bilgiler sürekli değişmekle birlikte aşağıda linkini bıraktığım TPE sitesi üzerinden ilgili ücretler kontrol edilebilir.
https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/fees/informationDetail?id=101
