2019 yılı Aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde ilk kez görülen ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel ölçekte salgın hastalık olarak tanımlanan Korona Virüs ülkemize de görüldü. Tüm dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de bu salgına yönelik olarak ciddi önlemler alınmaya başladı. Alınmaya başlanan bu önlemler çok kısa sürede iş hayatında olumsuz olarak etkisini gösterdi.
İçişleri Bakanlığının ‘corona virüsü tedbirleri’ kapsamında yayınladığı 16.03.2020 tarihli genelge ile birlikte tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları (atari, playstation vb.), her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dahil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri geçici bir süreliğine 16.03.2020 pazartesi saat 24:00 itibariyle durduruldu. Bu sektörlerde faaliyet gösteren işverenler faaliyetlerini belirsiz bir süreyle sonlandırdılar.
Diğer sektörlerde faaliyetlerine devam eden / etmek zorunda olan işverenler, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kapsamında çeşitli tedbirler almak zorundalar. Bu bağlamda özellikle çalışanlara yönelik ne gibi tedbirlerin alınabileceğinden bahsedeceğiz.
Öncelikle Türk Borçlar Kanunu kapsamında; işveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü Önleme uymakla yükümlüdür.Korona Virüsünün yayılma hızının oldukça yüksek oluşu ve çok kolay olması dikkate alındığında işverenler açısından oldukça risk yaratacaktır. İşverenin korona virüsüne karşı gerekli tedbirleri almaması İş Kanunu 24. Madde kapsamında işçiye haklı nedenle derhal fesih hakkı dahi vermektedir. Bu sebeple işyeri sağlığı ve güvenliği için gerekli tedbirlerin çok hızlı bir şekilde alınması gerekmektedir. Bu bağlamda neler yapılabilir ?
- Tüm çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi eşliğinde korona virüs salgını hakkında aydınlatıcı eğitim verilmelidir.
- İşyerine geliş süreçlerinden itibaren servislerde, girişlerde, toplu faaliyet gösterilen asansör, yemekhane gibi alanlarda hijyeni daha da artırarak işyerinde mutlaka el dezenfektanları ile dezenfekte işlemlerinin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca eldiven, maske gibi çeşitli önlemlerin alınması sağlanmalıdır. Özellikle hizmet sektöründe maalesef işverenler tarafından müşterilere yönelik huzursuzluk yaratmamak adına çalışanlarından maske ve eldiven kullanılmamasını istediği gibi duyumlar alınmaktaysa da bu yaklaşım oldukça tehlikeli olmaktadır.
- Çalışanlar arasındaki temasın sık olduğu bölümlerde çalışan sayısı azaltılabilir, faaliyet kısıtlanabilir ya da geçici olarak ilgili bölüm kapatılabilir.
- Ek hijyen gerektiren lavabo, yemekhane gibi mekanlarda ekstra hijyen önlemleri alınmalı, bu ortamlarda bulunan temizlik malzemelerinin ve dezenfektanların yeterliliği sık sık kontrol edilmelidir.
- Önceden planlanmış yurtdışı ve yurtiçi seyahatler iptal edilmeli. Bu süreçte Devlet kurumlarının açıklamaları ışığında en az 3-4 aylık süreç içerisinde de bu seyahatler planlanmamalıdır.
- Virüs salgınının yayılması esnasında yurtdışında olan çalışanlar var ise, döndükleri tarihten itibaren 14 gün süre ile işyerine gelmemeleri için önlem alınmalıdır.
- Büyük çaptaki toplantılar, eğitimler, seminerler gibi faaliyetler ileri bir tarihe ertelenmelidir.
- Korona Virüs hakkında yapılan tüm çalışmalar, alınan tedbirler ile uyulması gereken kurallar işyeri panolarında ve işyeri giriş bankolarında ilan edilmelidir. Özellikle kişilerle sık temasta bulunan çalışanlara bu kurallar tebliğ edilmelidir.
- Uzaktan çalışma modeline geçilebilir. İş Kanunu Madde 14/4 kapsamında bu durum düzenlenmektedir. İşverenin uygun pozisyonlarında salgın sürecinde bu modele geçmesi faydalı olacaktır. Uzaktan çalışma dışında kısa çalışma, ücretli veya ücretsiz izin uygulamaları da değerlendirilmelidir.
- Son olarak her ne kadar devlet kurumlarına yönelik alınan tedbirler özel sektörü bağlamasa da bu kararların özel sektörde de benimsenmesi hem toplum sağlığı hem de iş sağlığı güvenliği açısından yerinde olacaktır. Nitekim belli sektörlerde faaliyet gösteren işyerleri bu süreçte faaliyetini durdurmaktadır. Faaliyetin durdurulması durumunda neler olabileceği ise gelecek yazımızda yer alacaktır.
